Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là một trong những tổ chức được Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, rèn luyện. Từ khi ra đời (26/3/1931) cho đến nay đã trải qua 6 lần đổi tên và không ngừng lớn mạnh; có ảnh hưởng sâu rộng và toàn diện đến sự hình thành, phát triển của các tổ chức đoàn và phong trào thanh thiếu niên trong cả nước.
Mùa xuân năm 1931, từ ngày 20 đến ngày 26/3, tại Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 2, Trung ương Đảng đã giành một phần quan trọng trong chương trình làm việc để bàn về công tác thanh niên và đi đến những quyết định có ý nghĩa đặc biệt, như các cấp ủy Đảng từ Trung ương đến địa phương phải cử ngay các ủy viên của Đảng phụ trách công tác Đoàn.
Trước sự phát triển lớn mạnh của Đoàn trên cả 3 miền Bắc, Trung, Nam, ở nước ta xuất hiện nhiều tổ chức Đoàn cơ sở với khoảng 1.500 đoàn viên và một số địa phương đã hình thành tổ chức Đoàn từ xã, huyện đến cơ sở.
Sự phát triển lớn mạnh của Đoàn đã đáp ứng kịp thời những đòi hỏi cấp bách của phong trào thanh niên nước ta. Đó là sự vận động khách quan phù hợp với cách mạng nước ta; đồng thời, phản ánh công lao trời biển của Đảng, của Chủ tịch Hồ Chí Minh vô cùng kính yêu – Người đã sáng lập và rèn luyện tổ chức Đoàn. Được Bộ Chính trị Ban chấp hành Trung ương Đảng và Bác Hồ cho phép, theo đề nghị của Trung ương Đoàn thanh niên Lao động Việt Nam, Đại hội toàn quốc lần thứ 3 họp từ ngày 22 – 25/3/1961 đã quyết định lấy ngày 26/3/1931 (một ngày trong thời gian cuối của Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 2, dành để bàn bạc và quyết định những vấn đề rất quan trọng đối với công tác thanh niên) làm ngày thành lập Đoàn hàng năm. Ngày 26/3 trở thành ngày vẻ vang của tuổi trẻ Việt Nam, của Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh quang vinh.
Từ ngày 26/3/1931 đến nay, để phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của từng thời kỳ cách mạng, Đoàn đã đổi tên nhiều lần:
• Từ 1931 – 1936: Đoàn TNCS Việt Nam, Đoàn TNCS Đông Dương
• Từ 1937 – 1939: Đoàn Thanh niên Dân chủ Đông Dương
• Từ 11/1939 – 1941: Đoàn Thanh niên phản đế Đông Dương
• Từ 5/1941 – 1956: Đoàn Thanh niên cứu quốc Việt Nam
• Từ 25/10/1956 – 1970: Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam
• Từ 2/1970 – 11/1976: Đoàn Thanh niên lao động Hồ Chí Minh
• Từ 12/1976 đến nay: Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
Những thế hệ thanh niên kế tiếp nhau đã chiến đấu anh dũng vì độc lập tự do của Tổ Quốc, vì chủ nghĩa xã hội đã liên tiếp lập nên những chiến công xuất sắc và trưởng thành vượt bậc.
Trên quê hương Bình Định, năm 1938, Tỉnh ủy lâm thời tỉnh Bình Định quyết định thành lập tổ chức Đoàn Thanh niên Dân chủ An Bình do đồng chí Nguyễn Thành Mẫn phụ trách. Trải qua hơn 80 năm xây dựng, cống hiến và trưởng thành, tổ chức đoàn và phong trào thanh thiếu niên tỉnh Bình Định đã đồng hành cùng với Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong tỉnh thực hiện thành công Cách mạng tháng Tám năm 1945; kết thúc thắng lợi hai cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược (1945 – 1975); nỗ lực hàn gắn vết thương chiến tranh, khôi phục kinh tế – văn hóa, xây dựng, bảo vệ và phát triển quê hương, đất nước trong những năm tháng hòa bình, thống nhất từ năm 1975 đến nay.