Luật Trẻ em 2016 dành riêng 1 chương để quy định rõ, đầy đủ, cụ thể về các điều kiện bảo đảm các quyền được tham gia của trẻ em. Theo quy định của Luật trẻ em 2016, trẻ em được tham gia vào các vấn đề về trẻ em thông qua các hình thức: diễn đàn, hội nghị, hội thảo, tọa đàm, cuộc thi, sự kiện. Thông qua tổ chức đại diện tiếng nói, nguyện vọng của trẻ em; hoạt động của Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh. Thông qua các tổ chức xã hội – nghề nghiệp hoạt động vì trẻ em; hoạt động của câu lạc bộ, đội, nhóm của trẻ em được thành lập theo quy định của pháp luật. Tham vấn, thăm dò, lấy ý kiến trẻ em. Bày tỏ ý kiến, nguyện vọng trực tiếp hoặc qua kênh truyền thông đại chúng, truyền thông xã hội và các hình thức thông tin khác.
Bên cạnh đó, thời gian qua, công tác bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em, đặc biệt là việc thực hiện quyền trẻ em được Đảng, Nhà nước cụ thể hóa thành những chủ trương, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật. Quyền được tham gia của trẻ em được quan tâm chú trọng hơn thông qua việc hoàn thiện văn bản hướng dẫn thực hiện các mô hình thúc đẩy sự tham gia của trẻ em. Thủ tướng Chính phủ ban hành Chương trình hành động quốc gia vì trẻ em giai đoạn 2021-2030, trong đó có 3 chỉ tiêu quy định về sự tham gia của trẻ em vào các vấn đề về trẻ em.
Vai trò của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong thúc đẩy quyền tham gia của trẻ em được thể hiện qua nhiều khía cạnh quan trọng, góp phần vào việc đảm bảo và phát triển quyền tham gia của trẻ em vào các vấn đề của trẻ em. Theo quy định tại điểm b, khoản 2, Điều 74, Luật Trẻ em thì trẻ em được tham gia vào các vấn đề về trẻ em thông qua tổ chức đại diện tiếng nói, nguyện vọng của trẻ em; hoạt động của Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh. Trong đó, Đoàn TNCS HCM đơn vị chủ chốt trong việc tổ chức các diễn đàn, hội thảo và các mô hình như Hội đồng Trẻ em, nơi trẻ em có thể bày tỏ ý kiến, nguyện vọng, và tham gia vào quá trình ra quyết định liên quan đến các vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến trẻ em. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh không chỉ là tổ chức dẫn dắt, hướng dẫn trẻ em thực hiện quyền tham gia của mình, mà còn là cầu nối giữa trẻ em và các cơ quan, tổ chức, cộng đồng, góp phần tạo nên môi trường thuận lợi cho sự phát triển toàn diện của trẻ em.
Với vai trò của tổ chức đại diện tiếng nói, nguyện vọng của trẻ em theo quy định tại Điều 77, Luật Trẻ em năm 2016, Đoàn Thanh niên có nhiệm vụ: Tổ chức lấy ý kiến, kiến nghị của trẻ em, tổ chức để trẻ em được tiếp xúc với đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân; Thường xuyên lắng nghe, tiếp nhận và tổng hợp ý kiến, kiến nghị của trẻ em; Chuyển ý kiến, kiến nghị của trẻ em tới các cơ quan có thẩm quyền để giải quyết; Theo dõi việc giải quyết và phản hồi cho trẻ em về kết quả giải quyết ý kiến, kiến nghị; Chủ trì, phối hợp với các cơ quan, tổ chức liên quan giám sát việc thực hiện quyền trẻ em theo ý kiến, nguyện vọng của trẻ em.
Sưu tầm
