Chuyển đổi số đang là xu hướng tất yếu và là động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội trên toàn cầu. Tại Việt Nam, chuyển đổi số không chỉ là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước mà còn là cơ hội để thanh niên – lực lượng tiên phong của xã hội – phát huy vai trò sáng tạo, làm chủ công nghệ, thích ứng nhanh với sự phát triển của thời đại. Nâng cao năng lực số trong thanh niên không chỉ giúp thế hệ trẻ phát triển toàn diện mà còn góp phần thực hiện thành công mục tiêu xây dựng quốc gia số, công dân số và nền kinh tế số trong tương lai.
Chuyển đổi số không đơn thuần là ứng dụng công nghệ thông tin, mà là quá trình thay đổi toàn diện về cách làm việc, học tập, giao tiếp và quản lý xã hội thông qua các nền tảng số. Trong bối cảnh đó, thanh niên với đặc điểm năng động, nhanh nhạy, thích ứng tốt với cái mới được xem là lực lượng nòng cốt trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia.
Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội, thanh niên cũng đối mặt với không ít thách thức như: thiếu kỹ năng số cơ bản và nâng cao, chưa được tiếp cận đồng đều với các nền tảng công nghệ, kỹ năng an toàn số còn hạn chế, dễ bị ảnh hưởng tiêu cực từ thông tin sai lệch, lừa đảo trên không gian mạng…
Năng lực số của thanh niên cần được hiểu là khả năng sử dụng hiệu quả các công cụ công nghệ, nền tảng số để học tập, làm việc, sáng tạo và giải quyết vấn đề trong đời sống số hiện đại. Để nâng cao năng lực số trong thanh niên, cần tập trung vào các nội dung sau: Trang bị kiến thức nền tảng về chuyển đổi số: hiểu rõ về dữ liệu, trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain, điện toán đám mây, bảo mật thông tin, thương mại điện tử, công dân số…; Kỹ năng sử dụng công nghệ số: từ kỹ năng tin học văn phòng, sử dụng phần mềm, công cụ trực tuyến, đến các kỹ năng nâng cao như thiết kế nội dung số, lập trình cơ bản, phân tích dữ liệu…; Tư duy số và tinh thần đổi mới sáng tạo: dám nghĩ khác, làm mới, linh hoạt thích nghi, liên tục học hỏi, tư duy logic và phản biện trong môi trường số; Kỹ năng đảm bảo an toàn, an ninh mạng: kỹ năng bảo mật thông tin cá nhân, nhận biết thông tin giả mạo, lừa đảo trên mạng, ứng xử văn minh, tích cực trong không gian số.
Tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã và đang triển khai nhiều chương trình thiết thực để đồng hành cùng thanh niên trong chuyển đổi số, như:
Chương trình “Chuyển đổi số trong Đoàn, Hội, Đội” gắn với xây dựng “Tổ chức Đoàn số”, “Thanh niên số”; Tổ chức các lớp tập huấn, diễn đàn, cuộc thi sáng tạo công nghệ, giới thiệu mô hình chuyển đổi số hiệu quả trong học tập, lao động, sản xuất; Khuyến khích đoàn viên, thanh niên tham gia khởi nghiệp số, thương mại điện tử, truyền thông số, sáng tạo nội dung số… ; Phát huy vai trò tình nguyện viên số hỗ trợ người dân, doanh nghiệp tiếp cận dịch vụ công trực tuyến, cài đặt và sử dụng các nền tảng số cơ bản (VNeID, sổ sức khỏe điện tử, thanh toán không tiền mặt…).
Tính đến năm 2025, tỉnh Bình Định đã mở rộng các dịch vụ công trực tuyến, cho phép người dân theo dõi quá trình giải quyết các hồ sơ và nhận kết quả thông qua internet. Đồng thời, tỉnh cũng triển khai các ứng dụng trên điện thoại di động giúp người dân dễ dàng tiếp cận thông tin và các dịch vụ công, từ đó giảm bớt thời gian và chi phí. Bình Định sở hữu thế mạnh về ngành công nghiệp, nông nghiệp và du lịch, và việc chuyển đổi số trong các ngành này đã góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của tỉnh. Trong ngành công nghiệp, nhiều doanh nghiệp tại Bình Định đã bắt đầu ứng dụng công nghệ số trong sản xuất và quản lý doanh nghiệp. Các hệ thống quản lý thông minh, phần mềm quản lý sản xuất và kiểm soát chất lượng đã được các doanh nghiệp triển khai, giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm thiểu lỗi và tăng năng suất lao động.
Đặc biệt, Bình Định cũng chú trọng đến việc phát triển nền tảng thương mại điện tử và dịch vụ số để thúc đẩy xuất khẩu và giao thương với các đối tác quốc tế. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại tỉnh đã được hỗ trợ chuyển đổi mô hình kinh doanh truyền thống sang mô hình số, nhờ đó mở rộng thị trường, tiếp cận khách hàng toàn cầu và nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Để tận dụng được cơ hội mà chuyển đổi số mang lại, mỗi đoàn viên, thanh niên cần chủ động nâng cao năng lực số của bản thân, coi đó là một phần không thể thiếu trong hành trang hội nhập và phát triển. Thanh niên cần xác định rõ vai trò là công dân số tích cực, vừa làm chủ công nghệ, vừa lan tỏa tri thức, góp phần thúc đẩy xã hội phát triển văn minh, hiện đại.
Chuyển đổi số không phải là câu chuyện của riêng ngành công nghệ hay chính quyền, mà là sự thay đổi sâu rộng toàn xã hội – trong đó thanh niên là lực lượng tiên phong và là chìa khóa thành công. Để xứng đáng với niềm tin ấy, thanh niên Việt Nam cần không ngừng học hỏi, rèn luyện, thích ứng và đổi mới sáng tạo. Việc nâng cao năng lực số trong thanh niên hôm nay chính là nền tảng để xây dựng một thế hệ công dân số vững mạnh, góp phần hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước hùng cường trong tương lai.
Công Trí
