Trong bối cảnh thế giới đang chuyển mình mạnh mẽ với sự phát triển không ngừng của khoa học, công nghệ và kinh tế, dưới sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình, trực tiếp và toàn diện của Đảng, đất nước ta, dân tộc đã có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, tích lũy đủ thế và lực cho sự phát triển bứt phá, sẵn sàng tâm thế bước vào Kỷ nguyên mới – Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc là kỷ nguyên phát triển, kỷ nguyên giàu mạnh, kỷ nguyên thịnh vượng dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, xây dựng thành công nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Khơi dậy mạnh mẽ hào khí dân tộc, tinh thần tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, khát vọng phát triển đất nước; kết hợp chặt chẽ sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại. Mọi người dân đều có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, được hỗ trợ phát triển, làm giàu; đóng góp ngày càng nhiều cho hòa bình, ổn định, phát triển của khu vực và thế giới, cho hạnh phúc của nhân loại và văn minh toàn cầu…
Để đạt được những thành tựu lớn lao trong kỷ nguyên mới này đòi hỏi sự chung sức, đồng lòng của mọi tầng lớp nhân dân, trong đó, vai trò và trách nhiệm của thanh niên – lực lượng xung kích của đất nước – là không thể phủ nhận. Thanh niên chính là nhân tố then chốt, góp phần thúc đẩy sự đổi mới, sáng tạo và phát triển bền vững cho dân tộc.
1. Vai trò của thanh niên Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng đất nước
Trong suốt chiều dài lịch sử và tiến trình phát triển của đất nước, thanh niên Việt Nam đã có những đóng góp to lớn vào sự nghiệp xây dựng đất nước. Thanh niên là lực lượng nòng cốt của mọi quốc gia, là biểu tượng cho sức sống, khát vọng và sự sáng tạo. Trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước, thanh niên không chỉ là người tiếp nối mà còn là nhân tố trực tiếp góp phần thúc đẩy sự tiến bộ và đổi mới. Việt Nam đang trên con đường hội nhập sâu rộng với thế giới, do đó vai trò của thanh niên ngày càng trở nên quan trọng và không thể thay thế.
Đối với sự nghiệp phát triển kinh tế, trước hết, chúng ta thấy rằng, thanh niên có vai trò quan trọng trong quá trình đổi mới sáng tạo và phát triển kinh tế. Đây chính là động lực chính trong việc ứng dụng công nghệ, khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo, góp phần thúc đẩy nền kinh tế số và công nghiệp hóa. Thanh niên là tầng lớp có tinh thần sáng tạo, dám nghĩ, dám làm và sẵn sàng thử nghiệm cái mới. Sự đổi mới trong tư duy và hành động của thanh niên là yếu tố thúc đẩy sự phát triển kinh tế, khoa học công nghệ và khởi nghiệp. Bên cạnh đó, thanh niên là lực lượng lao động chính, đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho các ngành công nghiệp và dịch vụ. Việc học tập, rèn luyện của thanh niên là cơ sở tạo ra đội ngũ lao động có trình độ chuyên môn cao, đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế trong thời kỳ hội nhập. Ngoài ra, thanh niên là lực lượng nòng cốt trong các phong trào phát triển kinh tế tại địa phương, đặc biệt là ở vùng nông thôn, miền núi và hải đảo như tham gia xây dựng các mô hình kinh tế mới, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao đời sống người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.
Đối với xây dựng xã hội văn minh, thanh niên tích cực tham gia các hoạt động tình nguyện, hỗ trợ cộng đồng và giải quyết các vấn đề xã hội như giáo dục, y tế, bảo vệ môi trường và giảm nghèo. Thanh niên góp phần xây dựng một xã hội văn minh, tiến bộ thông qua việc duy trì các giá trị truyền thống, bảo tổn văn hoá dân tộc, lan toả văn hoá truyền thống thông qua các hoạt động nghệ thuật, quảng bá giá trị văn hoá dân tộc ra thế giới.
Đối với nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc, thanh niên là lực lượng tiên phong trong các hoạt động quốc phòng, giữ gìn an ninh trật tự và bảo vệ biên giới, biển đảo của Tổ quốc. Thanh niên còn có trách nhiệm bảo vệ tổ quốc trên không gian mạng, đấu tranh chống lại các luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong bối cảnh hiện nay.
Đối với quá trình hội nhập quốc tế, thanh niên là đại diện cho hình ảnh của đất nước trên các diễn đàn quốc tế, tích cực tham gia các hoạt động giao lưu văn hoá, khoa học, giáo dục, kinh tế,…
2. Những thách thức đặt ra cho thanh niên trong kỷ nguyên mới
Bên cạnh cơ hội, thanh niên Việt Nam cũng đối mặt với nhiều thách thức như: Biến đổi công nghệ và xu hướng toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đòi hỏi thanh niên phải nhanh chóng thích nghi với công nghệ mới, nâng cao trình độ và kỹ năng để cạnh tranh với lực lượng lao động toàn cầu. Bên cạnh đó là thách thức về sự cạnh tranh trong hội nhập kinh tế quốc tế. Do đó, để cạnh tranh với bạn bè quốc tế, thanh niên cần có tinh thần học hỏi, sáng tạo và không ngừng đổi mới bản thân. Các vấn đề xã hội và môi trường cũng tác động không nhỏ đến đời sống của thế hệ trẻ trong tương lai. Do vậy, cũng đặt ra cho thanh niên nhiệm vụ tích cực tham gia giải quyết các vấn đề xã hội như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường,…
3. Trách nhiệm cụ thể của thanh niên Việt Nam trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc
Kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc sẽ tạo ra nhiều cơ hội phát triển đồng thời cũng đặt ra nhiều khó khăn, thách thức đòi hỏi thanh niên Việt Nam cần nỗ lực hết mình và có sự chuẩn bị cả về thể chất, tinh thần, trí tuệ và tư duy để bước vào kỷ nguyên mới này. Do đó, trách nhiệm của thanh niên Việt Nam cần thực hiện những nội dung sau:
Một là, rèn luyện tri thức và kỹ năng
Thanh niên phải không ngừng học hỏi, cập nhật kiến thức và kỹ năng mới, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ và ngoại ngữ. Sự học tập không ngừng giúp thanh niên thích nghi với sự thay đổi của thời đại và trở thành lực lượng lao động chất lượng cao. Vì vậy, cần tích cực và chủ động trong học tập và nghiên cứu khoa học. Đồng thời, phát triển kỹ năng mềm như tư duy phản biện, sáng tạo và kỹ năng lãnh đạo, quản lý.
Hai là, khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo
Khởi nghiệp không chỉ là cơ hội để thanh niên thể hiện tài năng mà còn là động lực phát triển kinh tế đất nước. Thanh niên cần mạnh dạn thử nghiệm, sáng tạo và tạo ra giá trị mới như nghiên cứu, xây dựng ý tưởng sáng tạo và bền vững, tham gia các dự án nghiên cứu và ứng dụng khoa học vào thực tiễn.
Ba là, cống hiến vì cộng đồng và xã hội
Thanh niên cần tích cực tham gia các hoạt động tình nguyện, công tác xã hội, góp phần xây dựng một xã hội nhân ái và văn minh. Tham gia bảo vệ môi trường, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn và lan tỏa giá trị sống tích cực. Tích cực tham gia các hoạt động vì lợi ích cộng đồng và vì mục tiêu phát triển bền vững.
Bốn là, giữ vững đạo đức và lý tưởng sống
Thanh niên là lực lượng đại diện cho tinh thần và phẩm chất đạo đức của dân tộc. Việc giữ gìn và phát huy các giá trị đạo đức truyền thống là trách nhiệm hàng đầu của thế hệ trẻ. Cần đề cao lối sống trung thực, có trách nhiệm và tôn trọng pháp luật. Đồng thời, lan tỏa lối sống tích cực, chống lại các tệ nạn xã hội.
Năm là, hội nhập quốc tế và phát huy bản sắc dân tộc
Thanh niên cần tiếp thu tinh hoa văn hóa thế giới nhưng đồng thời phải bảo vệ và phát huy bản sắc dân tộc. Đây là cách giúp Việt Nam khẳng định vị thế và bản sắc trên trường quốc tế. Vì vậy, thanh niên cần tích cực quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới cũng như tham gia các hoạt động ngoại giao nhân dân và giao lưu văn hóa quốc tế.
Có thể khẳng định rằng, thanh niên Việt Nam đang đứng trước cơ hội và thách thức lớn trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Bằng tinh thần trách nhiệm, ý chí kiên cường và lòng yêu nước, thanh niên sẽ là lực lượng tiên phong, đóng góp to lớn vào sự nghiệp phát triển đất nước. Việc xác định rõ trách nhiệm, rèn luyện bản thân và cống hiến hết mình sẽ giúp thanh niên Việt Nam không chỉ hoàn thành sứ mệnh lịch sử mà còn là niềm tự hào của dân tộc trong tương lai.
ThS. Vũ Thị Thanh Thảo – Trường Chính trị tỉnh Bình Định
