Hồ Chí Minh luôn đánh giá cao vai trò của thanh niên trong sự nghiệp cách mạng. Theo Người, thanh niên là lực lượng hùng hậu, giàu nhiệt huyết, có sức khỏe, có lý tưởng và tinh thần đổi mới, sáng tạo. Người khẳng định: “Thanh niên là rường cột của nước nhà”, “Thanh niên là mùa xuân của xã hội”.
Trong mắt Hồ Chí Minh, thanh niên không chỉ là lực lượng kế tục mà còn là lực lượng xung kích trong các phong trào cách mạng. Trong thời kỳ đấu tranh giành độc lập, thanh niên là những người đi đầu trong các cuộc biểu tình, khởi nghĩa, sẵn sàng hy sinh vì lý tưởng giải phóng dân tộc. Trong thời bình, thanh niên là lực lượng tiên phong trong công cuộc xây dựng đất nước, phát triển kinh tế, văn hóa, khoa học – công nghệ và hội nhập quốc tế.
Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng lý tưởng sống cho thanh niên. Theo Người, thanh niên phải có lý tưởng cách mạng cao đẹp, sống có mục tiêu, lý tưởng rõ ràng, gắn liền với sự nghiệp cách mạng của dân tộc và nhân loại. Người nhấn mạnh: “Phải rèn luyện đạo đức cách mạng, phải kiên trì lý tưởng cách mạng, mới có thể đưa cách mạng đến thành công”.
Đạo đức cách mạng mà Hồ Chí Minh nhấn mạnh ở thanh niên là cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, khiêm tốn, trung thực và có tinh thần quốc tế cao cả. Người thường xuyên nhắc nhở thanh niên phải học tập không ngừng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, giữ gìn kỷ luật, thực hiện cần cù, tiết kiệm, chống chủ nghĩa cá nhân, vị kỷ.
Hồ Chí Minh khẳng định: “Không có học thì không có tiến bộ”. Người kêu gọi thanh niên phải không ngừng học tập để nâng cao trình độ, mở rộng hiểu biết, từ đó cống hiến tốt hơn cho xã hội. Học tập không chỉ là học kiến thức văn hóa, khoa học – kỹ thuật, mà còn là học đạo đức, học làm người, học cách sống và làm việc.
Bên cạnh việc học tập, Hồ Chí Minh cũng đặt ra yêu cầu thanh niên phải rèn luyện cả về thể chất và tinh thần. Người từng viết: “Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác ngoài con đường cách mạng vô sản. Muốn đi con đường đó thì phải có lý luận cách mạng”. Lý luận cách mạng, theo Hồ Chí Minh, chỉ có thể có được qua quá trình học tập lý luận chính trị và rèn luyện thực tiễn không ngừng.Tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh niên không chỉ dừng lại ở việc rèn luyện cá nhân, mà còn nhấn mạnh đến vai trò chủ động của thanh niên trong công cuộc phát triển đất nước. Người kêu gọi thanh niên dấn thân, xung phong trong mọi nhiệm vụ khó khăn, gian khổ. Hình ảnh thanh niên trong các phong trào “Ba sẵn sàng”, “Năm xung phong”, “Thanh niên tình nguyện”… là minh chứng sống động cho tinh thần ấy.
Theo Hồ Chí Minh, thanh niên cần phải biết khắc phục chủ nghĩa cá nhân, đặt lợi ích của tập thể, của đất nước lên trên hết, phải sống có trách nhiệm với cộng đồng, với xã hội. Người viết: “Việc nước là việc chung, thanh niên chớ nên sống ích kỷ, cá nhân chủ nghĩa, phải sống và cống hiến vì nước, vì dân”.
Trong thời đại ngày nay, tư tưởng Hồ Chí Minh vẫn mang giá trị thời sự sâu sắc đối với thanh niên. Trước những yêu cầu đổi mới và hội nhập, thanh niên Việt Nam cần nỗ lực học tập, rèn luyện, trau dồi kỹ năng và tri thức để đáp ứng yêu cầu của thời đại công nghệ số, kinh tế tri thức.
Thanh niên cũng cần phát huy tinh thần khởi nghiệp, sáng tạo, dám nghĩ dám làm, đồng thời giữ vững bản lĩnh chính trị, không bị lung lay trước những tác động tiêu cực của xã hội hiện đại. Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là kim chỉ nam để mỗi thanh niên hoàn thiện bản thân và góp phần dựng xây đất nước ngày càng giàu mạnh, văn minh.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh niên không chỉ là kim chỉ nam cho công tác thanh niên trong sự nghiệp cách mạng Việt Nam, mà còn là định hướng sâu sắc để xây dựng một thế hệ trẻ “vừa hồng vừa chuyên”. Trong mọi thời đại, đặc biệt là trong thời đại toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay, thanh niên cần phát huy cao độ tinh thần tự học, tự rèn, tinh thần trách nhiệm và khát vọng cống hiến vì sự nghiệp phát triển của đất nước. Học tập và làm theo tư tưởng Hồ Chí Minh chính là con đường ngắn nhất để thanh niên trở thành lực lượng tiên phong trong công cuộc dựng xây và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
H.V.Huy
